Selfpublishing a wydawanie subsydiowane

W Polsce istnieją 4 główne sposoby wydania książki: wydanie tradycyjne, vanity, self-publishing oraz wydanie subsydiowane. Większość początkujących autorów wie, na czym polega wydanie książki w modelu tradycyjnym, słyszało też o wydawnictwach vanity (które publikują dowolne teksty, za które zapłaci autor), nie widzi jednak różnicy pomiędzy wydaniem w formule self-publishingu a modelu subsydiowanym. W tym artykule postanowiliśmy przybliżyć, czym jest self-publishing, a czym wydanie subsydiowane oraz jakie są plusy i minusy obydwu tych typów wydania książki.

Self-publishing – czym jest?

Self-publishing to sposób wydawania książek bez udziału tradycyjnych wydawców. Oznacza to, że autor indywidualnie i na własny koszt przygotowuje swoją książkę do publikacji. Sam podejmuje decyzję, jak wydać książkę i bierze odpowiedzialność za każdy etap procesu wydawniczego – redakcję, korektę, projekt typograficzny, skład książki czy wygląd okładki. Decyduje też o formatach wydania, wysokości nakładu, sposobie dystrybuowania książki, jej marketingu i promocji, a także samodzielnie dopełnia wszelkich formalności związanych z prowadzeniem działalności wydawniczej i sprzedażowej.

W formule self-publishingu autor może wydać książkę, jakąkolwiek tylko zapragnie, bowiem treść nie przechodzi żadnej selekcji za wyjątkiem uznania samego autora. Wiąże się to jednak z odpowiedzialnością za cały proces wydania – od manuskryptu aż po stworzenie gotowego produktu, a autor staje się jedynym gwarantem jakości gotowej książki.

Self-publishing zazwyczaj polecany jest osobom, które są uznawane za ekspertów w danej dziedzinie i mają wokół siebie zbudowaną społeczność czytelników gotowych zakupić napisaną przez niego książkę, bez względu na sposób jej dystrybucji.

Czym jest wydawanie subsydiowane?

Wydawanie subsydiowane, zwane również subsydiowanym publikowaniem, to model publikacji, w którym wydawca po pozytywnej ocenie nadesłanego tekstu decyduje o jego wydaniu, zaś początkujący autor uczestniczy w kosztach stworzenia, dystrybucji i promocji książki. Podział zysków ze sprzedaży książki regulują zapisy zawartej umowy. Wydawcy subsydiowanemu zależy na wysokiej sprzedaży publikowanych przez niego książek, ponieważ czerpie z tego zysk. Statystycznie jednak początkujący autor ma zdecydowanie mniejszy potencjał marketingowo-sprzedażowy niż pisarz o wyrobionym nazwisku, dlatego też wydawnictwo proponuje autorowi subsydiację – wkład finansowy, który ogranicza ryzyko straty finansowej wydawcy, a początkującemu pisarzowi umożliwia profesjonalny debiut. Na polskim rynku wydawniczym średnia sprzedaż debiutu wynosi ok. 400 egzemplarzy, natomiast pisarza z dorobkiem – 1600 egzemplarzy (dane za Biblioteka Analiz). Mniej więcej 50-60% ceny okładkowej książki pochłania koszt jej dystrybucji. Przy takich współczynnikach rynkowych żaden wydawca nie ma możliwości zarabiania głównie na debiutach. Aby móc wydawać książki w sposób profesjonalny i zgodny ze sztuką edytorską, potrzebuje finansowego wsparcia od autora w postaci subsydiacji.

Warto dodać, że wydawnictwo subsydiowane zazwyczaj kieruje swoją ofertę do autorów początkujących i debiutantów, co pozwala im na rozwój umiejętności pisarskich w procesie redakcji i korekty. Umożliwia również poznanie zasad funkcjonowania rynku wydawniczego i nierzadko stanowi trampolinę do publikacji kolejnych książek w wydawnictwach tradycyjnych. Te bowiem czekają na pisarza kompletnego i najchętniej z dorobkiem oraz własnymi czytelnikami, aby sprzedaż odpowiedniej liczby książek zapewniła wydawnictwu oczekiwany zarobek. W Polsce nie istnieje wielu wydawców działających w formule subsydiacji. Największym tego typu wydawnictwem, które funkcjonuje również w modelu tradycyjnym, jest wydawnictwo Novae Res.

Self publishing i wydawanie subsydiowane – podstawowe różnice

Self-publishing daje autorowi pełną kontrolę nad całością procesu publikacji, ale brak wsparcia ze strony wydawcy powoduje, że jest to raczej propozycja wydawnicza dla autorów przedsiębiorczych i z własnymi czytelnikami. Ponieważ w przypadku selfpublishingu autor jest jedynym gwarantem dla treści i jakości wykonania książki, powinien posiadać silną markę osobistą, aby móc z powodzeniem taką publikację sprzedawać. Teoretycznie jednak jest to model wydawniczy, w którym dowolny autor może opublikować dowolną treść w dowolnie wymyślonej przez siebie formie.

Inaczej jest w modelu subsydiowanym, gdzie wydawnictwo przed publikacją ocenia potencjał literacki i marketingowy tekstów, dlatego prowadzi ich selekcję, jednak mniej rygorystyczną niż wydawcy tradycyjni. Wydawca subsydiowany, publikując głównie debiuty, zmniejsza poziom ryzyka w porównaniu do wydania tradycyjnego, wykorzystując wkład finansowy autora. Dzięki temu na rynku pojawiają się powieści, które tradycyjne oficyny z bardzo różnych przyczyn pominęły, a które mają szansę na sprzedaż, chociaż zazwyczaj niższą niż książki znanych już na rynku pisarzy. Wydawca subsydiowany nie tylko powinien zapoznać się z treścią utworu, ale zadbać również o to, aby nastąpił odpowiedni proces redakcyjny, korektorski, a gotowa książka była na tyle atrakcyjna wizualnie i treściowo, aby mogła konkurować z innymi publikacjami na rynku.

Co wybrać?

Wybór między self-publishingiem a wydawaniem subsydiowanym zależy od indywidualnych potrzeb i celów autora. Self-publishing jest dobrym wyborem dla znanych blogerów, specjalistów w danych dziedzinach, autorów poradników itd., mających własnych czytelników, którzy chcą zachować pełną kontrolę nad swoją książką i jej dystrybucją, a także chcą czerpać większe zyski z jej sprzedaży, mogąc wcześniej zainwestować duże środki w wytworzenie książki.

Samodzielne wydanie książki daje autorowi pełną wolność w kwestii projektowania okładki, formatowania tekstu i ustalania ceny, jednakże autor musi samodzielnie przygotować i opublikować swoją książkę, co wymaga czasu, wysiłku, przedsiębiorczości i znacznych nakładów finansowych. Biorąc pod uwagę polskie realia rynkowe oraz świadectwa osób w internecie, które publikowały w formule selfpublishingu, nie jest to raczej droga dla powieściopisarzy czy twórców literatury beletrystycznej.

Wydawanie subsydiowane z kolei może być dobrym wyborem dla autorów początkujących, tworzących beletrystykę, którzy potrzebują pomocy w procesie wydania książki, jej dystrybucji oraz promocji, a ich głównym celem jest profesjonalnie przygotowany debiut. Wydawca subsydiowany krok po kroku przeprowadza autora przez cały proces wydawniczy, gwarantując mu opiekę i wsparcie na każdym etapie, w efekcie czego autor może skupić się głównie na pisaniu oraz promocji swojej twórczości. Jednocześnie wydawca subsydiowany realnie zarabia na sprzedaży książek, co daje autorowi gwarancję, że wydawcy zależeć będzie na jak najwyższej jakości wprowadzonej na rynek książki i rynkowym spojrzeniu na książkę jako produkt, który wydawnictwo zamierza sprzedać, a nie po prostu zarobić na usłudze wydawniczej.

Podsumowanie

Przy wyborze między self-publishingiem a wydaniem subsydiowanym warto dokładnie przeanalizować swoje cele oraz porównać potrzeby i oczekiwania względem tego, co oferują te dwie skrajnie różne formy wydania książki. Zarówno selfpublishing, jak i wydanie subsydiowane mają swoje plusy i minusy, a każdy autor indywidualnie powinien ocenić, która z nich będzie dla niego optymalna. W naszej opinii self-publishing sprawdzić się może w przypadku sprzedaży książek autora znanego szerszej publiczności, które zawierają konkretną wiedzę i rozwiązania, natomiast dla piszących szeroko pojętą beletrystykę zdecydowanie lepszym rozwiązaniem będzie wydanie subsydiowane, szczególnie jeśli jesteś autorem początkującym lub bez znacznego dorobku.