Książka Marka Wyszomirskiego-Werbarta „Wagonem towarowym do wolności” to naprawdę dobry przykład, świetnie napisanej, polskiej, powieści historycznej – uważa Jarek Nelkowski. Powieści, która przenosi nas w tragiczne annały naszych XX- wiecznych dziejów, dotykających jednego z najtragiczniejszych i najczarniejszych rozdziałów naszej, narodowej, historii: okresu II wojny światowej, czasu hitlerowskiej okupacji i stalinowskich lat powojennych.
Niczym w soczewce skupują się w niej dramatyczne losy kilku postaci, które wpisane we wstrząsające historyczno – polityczne tło owych lat, tworzą ponury obraz wojennej i powojennej rzeczywistości, której na własnej skórze doświadczyły miliony naszych rodaków (szczególnie poruszające fragmenty dotyczące holocaustu, walk w warszawskim getcie w 1943 oraz powstańczej epopei 1944 roku). Tak naprawdę w tej lekturze najważniejsi są bohaterowie, choć, naturalnie, klimat oraz brutalna (oddana z pietyzmem i dużą znajomością realiów) sceneria owego czasu pomagają nam w zrozumieniu motywów, poglądów czy podejmowanych przez poszczególne osoby działań.
Autorowi udało się stworzyć plejadę naprawdę wyrazistych i interesujących postaci, opisać ich wzajemne, niekiedy, bardzo skomplikowane relację oraz splecione przez życiowe okoliczności i wybory losy: żydowskiego bojownika, polskiego przemytnika, katolickiego księdza, żołnierza Armii Krajowej, oficera NKWD oraz ich najbliższych.
Prezentowana to książka jest opowieścią o ludziach wpisanych w swój czas, zmuszonych dokonywać bardzo trudnych, a nierzadko dramatycznych wyborów, w sytuacjach zupełnie ekstremalnych (opis ucieczki z getta czy egzekucja polskiego, „granatowego” policjanta na długo, myślę, zostaną w naszej pamięci ), które nam współczesnym nawet trudno sobie wyobrazić. Duża w tym zasługa literackiego talentu pisarza, który potrafi sugestywnie i barwnie opisać te wydarzenia, przelewając na papier tragizm owych dni w jego rożnych postaciach, oraz towarzyszące naszym bohaterom emocje.
Nie stroni przy tym o tematów kontrowersyjnych (za co mu chwała), niczego nie wybielając, nie tuszując i nie próbując pomniejszać. Piętnuje więc zarówno okrucieństwo i brutalność okupanta (tak niemieckiego jak i sowieckiego ) jak i haniebne postawy niektórych naszych rodaków. W tej opowieści nic, tak naprawdę, nie jest czarno białe a rozmaite odcienie szarości stają się ważnym elementem opisywanej rzeczywistości i życia zwykłych mieszkańców stolicy, zmagających się trudami dnia codziennego. Oczywiście, zgodnie z wymogami gatunku nie zabraknie w lekturze zbrojnych potyczek, akcji dokonywanych przez członków podziemnego państwa polskiego, brawurowych ucieczek, oraz krwawych, okupionych ogromną daniną krwi walk (szczególnie w czasie powstania warszawskiego) czy złożonych polityczno-szpiegowskich intryg.
Źródło: jareknelkowski.pl
